بررسی شیوع چاقی، چاقی شکمی، الگوی غذایی و فعالیت بدنی در مراجعین دختر ۱۸ تا ۲۵ ساله به مراکز مشاوره پیش از ازدواج ( تهران، تابستان ۱۳۸۷)

سابقه و هدف: با توجه به نقش کلیدی گردآوری اطلاعات در زمینه عوامل مؤثر در بروز چاقی، این بررسی برای به دست آوردن اطلاعات اپیدمیولوژیک، نقش فعالیت بدنی و الگوی مصرف مواد غذایی بر شیوع چاقی دختران 18 الی 25 ساله مراجعه کننده به مراکز مشاوره پیش از ازدواج شهر تهران در تابستان 1387 انجام شد. مواد و روش ها: 926 نفر در این مطالعه توصیفی وارد شدند. برای آنان، پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و شاخص های تن سنجی تکمیل شدو شاخص توده بدنی (kg/m2) محاسبه گردید. میزان فعالیت بدنی با پرسشنامه کیفی (lipid research clinics questionnaire lrc) اندازه گیری گردید. برای 104 نفر به صورت تصادفی ساده، پرسشنامه استاندارد بسامد خوراک 147 آیتمی (food frequency questionnaire ffq) تکمیل شد. شیوع چاقی، تعیین و نقش الگوی غذایی و فعالیت بدنی مورد قضاوت آماری قرار گرفت. یافته ها: میانگین سنی و نمایه توده بدنی نمونه ها به ترتیب، 3/2±4/22 سال و kg/m2 6/3±9/21، شیوع اضافه وزن و چاقی به ترتیب، 9/11% و 1/3%، و شیوع چاقی شکمی با معیار دور کمر مساوی یا بزرگتر از 80 سانتیمتر، 3/13% بود. بین نمایه توده بدنی مساوی یا بزرگتر از 25 با میزان تحصیلات افراد، رابطه منفی معنی دار (01/0p=) و با سابقه دیابت در اقوام درجه اول، ارتباط مثبت معنی دار (001/0p<) به دست آمد. فعالیت بدنی کم، نقش مستقلی در پیش بینی اضافه وزن و چاقی داشت (7/1 or=با 5/2-1/1 :ci 95% ,03/0p=). از نظر مصرف فیبر غذایی، 4/21% افراد، کمتر از مقدار توصیه شده (14 گرم به ازای هر 1000 کیلو کالری) دریافت می کردند. ارزیابی میزان دریافت قند نشان داد که 7/66% افراد، رژیم پرقند (بیشتر از 10% کالری دریافتی روزانه) داشتند. در مورد چربی، 7/81% افراد، رژیم کم چرب (کمتر از 25% کالری دریافتی روزانه)، 5/11% رژیم با مقادیر متوسط چربی (35-25% کالری) و 7/6% رژیم پرچرب (بیش از 35% کالری) داشتند. میوه، سبزی و لبنیات به ترتیب در82%، 73% و 20% افراد در محدوده توصیه شده و یا بیشتر بود. این مقادیر برای غلات و گوشت به ترتیب 93% و 47% بود. نتیجه گیری: اگرچه شیوع چاقی و چاقی شکمی در دختران جوان مورد بررسی شایع نبود، ولی الگوی غذایی با قند بالا نیاز به مداخله تغذیه ای دارد. روش های پیشگیرانه برای افزایش شیوع چاقی در این جامعه در حال گذر تغذیه ای ضروری است.